Lozan Barış Antlaşması’nın imzalanmasının ardından gözler iç politikaya çevrildi. Cumhuriyetin ilanı 29 Ekim 1923’te, bir hükümet krizinin ardından ve muhalif vekillerin çoğu başkent Ankara’da değil, İstanbul’da bulunuyorken gerçekleşti.
Muhalefetin bu gelişmeye tepkisi sert oldu. Bir taraftan da İstanbul, halen muhalefetin etkin olduğu yerdi. Üstelik Ankara’nın 13 Ekim 1923’te başkent ilan edilmesi, İstanbul’daki binlerce memurun doğal olarak işsiz kalmalarına neden olmuştu. Bu da, Ankara’ya karşı olan tepkileri artıran bir başka gelişmeydi.
Bu tarihte muhalefet kendi duruşunu hilafetin varlığı üzerinden tahkim etmeye kalkınca, bu durum hilafetin kaldırılmasının da önünü açtı. Örgütlü muhalefetin varlığının kristalleştiği gelişme ise 1924’te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın (TpCF) kuruluşu oldu.
Erik Jan Zürcher, Modernleşen Türkiye’nin Tarihi kitabında yer alan aşağıdaki makalede Cumhuriyetin ilanından Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kuruluşuna dek giden bu süreci analitik bir yaklaşımla ele alır.
Cumhuriyetin İlanı ve TpCF’nin Kuruluşu, (Zürcher, Erik Jan – Modernleşen Türkiye’nin Tarihi)
altkoridor 